Theo thạc sĩ, bác sĩ Đinh Thạc, năng khiếu bẩm sinh hoặc thiên bẩm chính là khả năng đặc biệt, trẻ có thể làm được một việc gì đó khá hoàn hảo mà các bạn đồng trang lứa không làm được. Ví dụ: Ca hát, đọc thơ, múa hát, chơi đàn hoặc giải được những bài toán khó...

1.Những biểu hiện chứng tỏ trẻ có khả năng đặc biệt hay năng khiếu bẩm sinh:

•      + Trẻ hay tò mò, thường xuyên hỏi cha mẹ bằng những câu hỏi cắc cớ 
•      + Biết đi, biết nói khá sớm 
•      + Sử dụng được đôi tay, và đôi khi là đôi chân, để thực hiện các động tác khó như gắp đồ vật nhỏ bằng ngón chân.
•      + Sớm say mê với bảng chữ cái 
•      + Có sự hiểu biết về số học và các khái niệm thời gian khá thành thạo 
•      + Có khả năng giải được các bài toán đố tương đối khó so với tuổi trẻ 
•     + Có khả năng cảm thụ nhạy bén và hưởng ứng mạnh mẽ với âm nhạc. Tiếp thu nhanh chóng các giai điệu, bài hát và thể hiện lại hết sức chính xác 
•      + Có khả năng ứng phó và biết cách lợi dụng hoàn cảnh bất lợi để vươn lên.
•      + Lộ vẻ thiếu kiên nhẫn trước giới hạn vì cơ thể chưa đủ phát triển hoặc không thể đáp ứng.
•      + Có thể lựa chọn sắp xếp, tổ chức, phân loại mọi vật và sau đó tự đặt tên cho chúng theo suy nghĩ riêng của trẻ.
•      + Hiểu được khái niệm nguyên nhân và kết quả, đáp ứng tốt, nhanh chóng với các hướng dẫn và thực hiện nhiều nhiệm vụ được giao hơn so với những bé khác.
•      + Sở hữu vốn từ vựng phong phú, có thể nói chuyện một cách mạch lạc khi còn nhỏ tuổi và biết cách diễn đạt bản thân bằng cách dùng các từ khó và các mẫu câu phức hợp.
•      + Có khả năng tập trung vào việc gì đó trong một thời gian dài.
•      + Có khả năng thuật lại một câu chuyện hay một sự kiện mạch lạc, rõ ràng và thậm chí sáng tạo phần kết ly kỳ nhưng vẫn hợp lý.
•      + Ghi nhớ những chi tiết sự kiện phức tạp để mô tả lại một cách sinh động sau một khoảng thời gian dài.

2.Những năng khiếu bẩn sinh thường gặp ở trẻ

          Theo giáo sư Howard Gardner thuộc ĐH Harvard (Mỹ), có bảy loại năng khiếu thường gặp ở trẻ em, được tổng kết từ một công trình nghiên cứu khoa học có giá trị ở Mỹ như sau:

1.Ngôn ngữ học 

          Những đứa trẻ được thiên phú cho khả năng ngôn ngữ sẽ tìm thấy niềm vui trong việc đọc sách, viết lách, kể chuyện hoặc chơi trò ô chữ.

2.Logic toán học

          Trẻ say mê tìm hiểu mối liên hệ giữa các sự kiện, chủng loại khác nhau. Những bài toán hóc búa, các cuộc thí nghiệm hấp dẫn hay trò chơi đòi hỏi nhiều tư duy chính là người bạn thân thiết nhất của chúng.

3.Thẩm mỹ cơ thể

          Những đứa trẻ này sẽ học hỏi và truyền tải những điều muốn thể hiện thông qua các chuyển động của cơ thể và sự cảm thụ bằng xúc giác. Chúng thường có thần tượng là các vũ công hay những thủ công giỏi nghề.

4.Không gian

          Những đứa trẻ này thường được mê hoặc bởi trò chơi ghép hình hay những mê cung bí ẩn. Vẽ hay xây dựng những ngôi nhà nhiều tầng là thú vui mà chúng đến mỗi khi rảnh rỗi.

5. Âm nhạc 

          Những đứa trẻ có tài năng thực sự về âm nhạc thường để ý đến những âm thanh mà người khác thường bỏ qua. Chúng thường ngâm nga hay tạo được những giai điệu cho chính mình.

6.Hướng ngoại

          Chúng biết tạo ra và làm chủ những mối quan hệ của mình với những bạn đồng hành trang lứa. Ngoài ra trẻ còn có khả năng cảm nhận  cảm xúc của người khác cũng như biết cách khuyến khích và động viên.

7.Hướng nội 

          Những đứa trẻ này sẽ thường phân tích cảm xúc của bản thân hơn là người khác. Chúng rất nhạy cảm với những điều liên quan đến mình, và khá rụt rè. Nhìn chung những đứa trẻ này có khả năng chìm đắm trong thế giới triết học. 

Trung tâm giáo dục đặc biệt Hải Dương